کد مطلب:28739 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:155

خِرد، معیار سنجش اعمال












از نگاه دین، خِردورزی و تلاش كردن از سر خِرد و رفتار را با اندیشه سنجیدن بسی مهم است و دین، بدان تأكیدی شگفت دارد. پیامبر خدا فرمود:

ما قَسَمَ اللَّهُ العِبادَ شَیئاً أفضَلَ مِنَ العَقلِ؛ فَنَومُ العاقِلِ أفضَلُ مِن سَهَرِ الجاهِلِ، وإقامَةُ العاقِلِ أفضَلُ مِن شُخوصِ الجاهِلِ.[1].

خداوند برای بندگانش چیزی بهتر از خِرد، تقسیم نكرده است. خواب خردمند، بهتر از بیدارخوابیِ نادان است و باز ایستادن خردمند [ از جنگ]، بهتر از جنگیدن نادان است.

بدین سان، كردارهای بدون خِرد و تلاش های از روی جهل و حماقت، وزنی و ارجی نخواهند داشت. خوارج در سبُكْ عقلی و جهالت بدان گونه بودند كه با آن همه شب زنده داری ها و عبادت ها، به دنبال استوارسازیِ بنیادهای عقیدتی خود نبودند.

شگفتا كه آنان با آن همه رزم آوری در میدان های نبرد و عبادت های طولانی و تحمّل رنج در راه عبادت، هرگز به باوری استوار دست نیافتند و آن همه پایبندی به ظواهر شریعت در عقاید آنها نقش تكاملی بازی نكرد. چنین است كه چون امیر مؤمنان شنید كه یكی از خوارجْ شب ها را به نماز و تلاوت قرآن مشغول است، فرمود:

نُومٌ عَلی یَقینٍ خیرٌ مِن صَلاةٍ عَلی شَكٍّ.[2].

خواب در حال یقین، بهتر است از نماز در حال تردید.









    1. الكافی:11/12/1، المحاسن:609/308/1.
    2. نهج البلاغة:حكمت 97، غرر الحكم:9958، عیون الحكم والمواعظ:9163/497. نیز، ر. ك:ص 315 (ریشه های تعمّق).